با آشنایی با انواع ساز دهنی، می‌توانید به راحتی سبک نوازندگی مورد علاقه خود را انتخاب کنید. پس از یافتن سبک دلخواه، با داشتن اطلاعات کافی و اطمینان می‌توانید سازدهنی مناسبی خریداری کرده و یادگیری آن را آغاز کنید. سازدهنی، یا هارمونیکا، از جمله سازهای بادی با تاریخچه‌ای طولانی است. این ساز در اوایل قرن نوزدهم اختراع شده و به دسته سازهای زبانه آزاد تعلق دارد. سازدهنی به دلیل صدای دلنشین و جذاب خود، جایگاه ویژه‌ای در میان سازهای موسیقی پیدا کرده و علاقه‌مندان زیادی را به خود جذب کرده است.
صدای سازدهنی از طریق ارتعاش تیغه‌های فلزی تولید می‌شود. این تیغه‌ها که به نام reed شناخته می‌شوند، یک طرفشان به رید پلیت چسبیده و طرف دیگر آزاد است. این ارتعاش‌ها بر اثر دمش یا مکش هوا در داخل ساز به وجود می‌آید. یکی از عواملی که باعث شهرت و محبوبیت سازدهنی شده، اندازه و وزن کم آن است. ابعاد کوچک و وزن سبک این ساز، حمل و نقل آن را آسان می‌کند و انگیزه‌ای عالی برای انتخاب آن به شمار می‌رود.
معرفی انواع سازدهنی
سازدهنی‌ها در پنج نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند: کروماتیک (chromatic)، دیاتونیک (diatonic)، ترمولو (tremolo)، ارکسترا (orchestra) و باس.
در ادامه به معرفی هر یک از این مدل ها می‌پردازیم:
1. سازدهنی کروماتیک
سازدهنی کروماتیک یکی از محبوب‌ترین انواع ساز دهنی است. این نوع سازدهنی به دلیل وجود قطعه‌ای فلزی به نام اسلاید، قابلیت اجرای نت‌های نیم‌پرده را داراست. در سازدهنی کروماتیک یک ردیف سوراخ وجود دارد که با دمش و مکش هوا صدا تولید می‌شود، بنابراین در حالت عادی قادر به اجرای تمام نت‌های اصلی است. با کمک اسلاید که در سمت راست ساز نصب شده، می‌توان تمامی نیم‌پرده‌ها را نیز نواخت، که این ویژگی باعث افزایش کاربرد آن در اجرای قطعات موسیقی می‌شود.
ویندسیور، نوارهای پلاستیکی موجود در سازدهنی کروماتیک، نقش مهمی در ذخیره هوای دمیده شده و تبدیل آن به صدا دارند، از هدر رفتن هوا جلوگیری می‌کنند و به افزایش کیفیت صدا کمک می‌کنند. این نوارها بسیار ظریف و حساس هستند و در صورت بروز مشکل، باید توسط تکنسین معتبر تعمیر شوند.
سبک سازدهنی کروماتیک
اگر به دنبال سازی با صدای جذاب و دلنشین هستید و سبک نوازندگی خاصی را مد نظر ندارید، سازدهنی کروماتیک انتخاب مناسبی است. این ساز سبک‌های متنوعی نظیر پاپ، سنتی، جاز، فولک، و کلاسیک را پوشش می‌دهد. همچنین، تنها سازدهنی است که امکان اجرای تمامی تکنیک‌های سازدهنی را فراهم می‌کند و می‌توان با آن قطعاتی زیبا و دلنشین خلق کرد. سازدهنی کروماتیک در انواع و طرح‌های مختلف تولید و عرضه می‌شود. قیمت این سازها نیز با توجه به کیفیت متغیر است.
2. سازدهنی دیاتونیک
سازدهنی دیاتونیک یکی دیگر از انواع محبوب سازدهنی است. این ساز دارای یک ردیف سوراخ است که با دمیدن و مکش هوا، صدا تولید می‌کند. صدای حاصل از سازدهنی دیاتونیک نیز از طریق ارتعاش زبانه‌ها تولید می‌شود، اما برخلاف نوع کروماتیک، در این ساز ویندسیور وجود ندارد.
سازدهنی دیاتونیک فاقد اسلاید است، بنابراین به طور عادی فقط قادر به اجرای نت‌های اصلی است. با این حال، با استفاده از تکنیک‌هایی مانند بندینگ، می‌توان نیم‌پرده‌ها را نیز نواخت. البته این تکنیک نیازمند مهارت و تمرین زیادی است. اگر به سبک‌هایی نظیر بلوز، کانتری، وسترن، پاپ و راک علاقه دارید، سازدهنی دیاتونیک انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود. معمول‌ترین نوع این ساز، مدل 10 سوراخه است که بین نوازندگان محبوبیت زیادی دارد.
3. سازدهنی ترمولو
سازدهنی ترمولو یکی دیگر از انواع سازدهنی است که دارای دو ردیف سوراخ، یکی در بالا و دیگری در پایین، میباشد. این دو ردیف سوراخ به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هر دو در یک گام اما با اختلاف اندکی کوک شده‌اند. با نواختن همزمان این دو ردیف، صدایی مخملی و لرزان تولید می‌شود که جذابیت خاصی دارد.
سازدهنی ترمولو به عنوان یکی از سازهای دو زبانه شناخته می‌شود، به این معنی که هر سوراخ و نت دارای دو زبانه است. اما به دلیل شباهت ظاهری آن با ساز دیاتونیک، برخی ممکن است تصور کنند که این دو ساز به یک شیوه عمل می‌کنند. سازدهنی ترمولو در مقایسه با سایر مدل‌ها سبک‌های کمتری را پوشش می‌دهد و بیشتر در سبک‌های پاپ و فولک استفاده می‌شود.
4. سازدهنی ارکسترا
یکی دیگر از انواع سازدهنی، مدل ارکسترا است. این نوع سازدهنی عمدتاً در گروه‌های نوازندگی به کار می‌رود و دامنه صدای گسترده‌ای دارد. صدای پرقدرت و حجیم سازدهنی ارکسترا در ترکیب با دیگر مدل‌های سازدهنی، صدایی کامل و رسا ایجاد می‌کند. با این حال، به دلیل کاربرد آن در گروه‌های نوازندگی، این مدل محبوبیت کمتری نسبت به سایر مدل‌ها دارد. سازدهنی ارکسترا فاقد اسلاید است، اما در عوض، اکتاوهای وسیع‌تری را نسبت به دیگر مدل‌ها پوشش می‌دهد.
